Rwa kulszowa – przyczyny, objawy, leczenie.
Rwa kulszowa, to jedno z najczęstszych schorzeń, jakie dotykają dolny odcinek kręgosłupa – konkretniej kręgosłup lędźwiowy i krzyżowy. Spowodowana jest uciskiem na największy nerw w ciele człowieka – nerw kulszowy. Najczęstszą przyczyną ucisku jest dyskopatia, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, narośla kostne (tzw. osteofity), stany zapalne, przepuklina, urazy ale także cukrzyca, czy nowotwory.
Nerw kulszowy jest końcową gałęzią nerwu krzyżowego, zaopatruje on tylną część uda oraz całe podudzie i stopę. Nacisk może być na różnym poziomie korzeni, zaczynając od czwartego kręgu lędźwiowego (L4 i L5) do pierwszego kręgu krzyżowego (S1). Krótko mówiąc przechodzi przez całą kończynę dolną, dlatego jego naruszenie, bądź uszkodzenie niesie za sobą poważne skutki, uniemożliwiając sprawne poruszanie się. Dlatego również podczas ucisku na nerw kulszowy, odczuwalny jest nie tylko ból pleców, ale także pośladka oraz nogi.
Najbardziej charakterystycznym objawem tego schorzenia jest ostry, promieniujący, jednostronny ból kończyny dolnej, pośladka oraz dolnego odcinka pleców. Odczuwalny ból jest większy podczas wykonywania codziennych ruchów, a nawet przy kichnięciu. W czasie spoczynku, ból zmniejsza się, ponieważ ucisk na nerw kulszowy nie jest tak duży. Podczas ataku rwy kulszowej często zdarzają się zaburzenia czucia, drętwienie, nieprzyjemne mrowienie, czy swędzenie (tzw. czucie opaczne, parestezje). W zależności, od tego, który korzeń jest uciśnięty, rozróżnia się różne objawy.
W przypadku ucisku na poziomie L4, mamy do czynienia z zaburzeniami czucia po wewnętrznej stronie łydki, osłabionym odruchem kolanowym oraz z osłabieniem, a nawet zanikiem mięśnia czworogłowego uda. W momencie ucisku na poziomie L5, występuje osłabienie czucia po stronie bocznej łydki oraz na grzbiecie stopy, a także osłabienie mięśni zginaczy grzbietowych stopy, zanik prostownika długiego palców oraz palucha, mięśni prostowników długich palców. Na poziomie S1, mamy do czynienia z zaburzeniem czucia na podeszwie stopy oraz jej bocznej części, osłabione są również zginacze podeszwowe stopy, osłabiony odruch skokowy.
Rwę kulszową można zdiagnozować podczas występowania objawu Laseque’a, który wskazuje na ucisk korzeni nerwowych na wysokości L3 i L4. Wykonuje się test diagnostyczny, podczas którego pacjent leży tyłem, a terapeuta unosi kończynę dolną wyprostowaną w stawie kolanowym do momentu pojawienia się bólu po stronie chorej w obrębie odcinka kręgosłupa krzyżowego oraz kończyny dolnej.
Niezmiernie ważne jest postawienie prawidłowej diagnozy lekarskiej, dzięki której dostosowuje się odpowiednie leczenie i rehabilitację. W momencie rozpoznania rwy kulszowej, podejmuje się leczenie trwające do ustąpienia objawów około 6 tygodni. Przede wszystkim, zaleca się dużo odpoczynku na początku pojawienia się objawów oraz chwilowe zmniejszenie lub zaprzestanie aktywności fizycznej (ruch zwiększa dolegliwości bólowe), natomiast zalecane są ćwiczenia rozciągające. W początkowej fazie wskazane jest leżenie i unikanie gwałtownych ruchów. Ważne jest, aby w momencie bólu znaleźć dla siebie wygodną, komfortową pozycję, dzięki której ucisk na korzeń nie będzie tak dokuczliwy. Po kilku dniach natomiast należy zacząć ćwiczyć i wzmacniać osłabione mięśnie. Trzeba jednak pamiętać, że nic na siłę. Początkowo zaleca się ćwiczenia powolne, stopniowo zwiększając liczbę powtórzeń i intensywność. Należy dbać przede wszystkim o wzmocnienie mięśni kręgosłupa, mięśni brzucha (które wzmocnione, odciążą odcinek lędźwiowy kręgosłupa), mięśnie pośladków oraz mięśnie nóg.
Bardzo ważne jest kontynuowanie ćwiczeń po ustąpieniu objawów, dlatego warto postawić na systematyczność, tak żeby ćwiczenia stały zdrowym nawykiem. Nawykiem powinno też się stać, pilnowanie prawidłowej postawy ciała w codziennym życiu, tak żeby cały aparat ruchu był w optymalnej pozycji. Między innymi trzeba pamiętać o prawidłowym podnoszeniu cięższych rzeczy – zaleca się ugięcie kończyn dolnych w stawach kolanowych zamiast, schylania się. Podczas gdy, jesteśmy zmuszeni spędzić dużo czasu w pozycji siedzącej, trzeba zadbać o to żeby była ona prawidłowa. Przede wszystkim należy siedzieć równomiernie na obydwu guzach kulszowych oraz pilnować prawidłowej pozycji kręgosłupa (najlepiej, kiedy cały kręgosłup, łącznie z odcinkiem lędźwiowym przylega do oparcia siedzenia). Wszystko to zabezpieczy, przed nawrotem choroby. Trzeba natomiast pamiętać, że w niektórych przypadkach rwa kulszowa wywołana jest przez trwałe uszkodzenie, przez co ćwiczenia, nie zapobiegną nawrotowi choroby.
W razie ataku choroby można zastosować leki, bądź maści przeciwbólowe, przeciwzapalne, rozluźniające napięcie mięśni. Niezwykle ważna jest również fizykoterapia, wzmacnianie mięśni poprzez ćwiczenia wzmacniające i rozciągające zarówno mięśnie grzbietu, pośladków i kończyny dolnej oraz zabiegi masażu leczniczego (oczywiście nie w fazie ostrej, tylko po jej ustąpieniu!). W momencie, kiedy objawy nie ustępują po około 6 tygodniach, powinno się wykonać bardziej konkretne badania np. rezonans magnetyczny. Leczenie chirurgiczne podejmuje się w bardzo poważnych przypadkach.
Niestety, bardzo dużo osób doświadcza schorzenia, jakim jest rwa kulszowa, często też, gdy raz nas dopadnie, istnieje duże ryzyko powrotu choroby. Dlatego niezmiernie ważna jest profilaktyka i dbanie o sprawność całego aparatu ruchu! Zapraszamy serdecznie na masaże lecznicze, rozluźniające napięte mięśnie oraz dające ulgę w bólu do Krakowskiej Jaskini Solnej.
